Doel 5.1.1 We versterken de werkgelegenheid door het creëren van een concurrerend en toekomstbestendig vestigingsklimaat voor bedrijven en instellingen

Uitvoeren accountmanagement en investeren in de dienstverlening aan ondernemers

• De gemeentelijke dienstverlening is een belangrijke succesfactor voor een gezond ondernemersklimaat. De recente onderzoeken vragen alertheid en aanscherping van producten en processen om te zorgen voor een concurrerend en toekomstbestendig vestigingsklimaat voor bedrijven en instellingen. Zo is het maken van een inhaalslag wat betreft de digitale dienstverlening aan ondernemers nodig. Hiervoor zijn vorig jaar reeds middelen beschikbaar gesteld.

• De Zwolse economie wordt steeds meer regionaal. In dat verband zal in samenwerking met de VNG in 2019 onderzocht worden in hoeverre regelgeving en dienstverlening regionaal verschillen geeft en  mogelijk belemmerend werkt.
• Ook gaan we aan de slag met het versterken en professionaliseren van ons accountmanagement. Door goed zicht te krijgen op de ontwikkelingen van de Zwolse economie en te onderzoeken hoe wij ons hier optimaal naar kunnen organiseren.
• Waar er regionaal kansen liggen voor sectoren, kijken we samen met onze partners in de regio naar een goede invulling van de regionale ondernemersdienstverlening. Zo zijn bijvoorbeeld logistiek en agro-food sectoren waarin een meerwaarde ligt in het aansluiten bij de regionale aanpak.

Acquisitie nieuwe bedrijven
De acquisitie van bedrijven is in 2018 met co-financiering van de provincie en de Regio Zwolle op regionaal niveau getild, in nauwe samenwerking met Oost NL. Ook voor 2019 zal dit het geval zijn. Via de samenwerking met Oost NL willen we internationale investeringen in onze regio bevorderen.

Verkenning uitbreiding Hessenpoort

• Er is een trend gaande dat met name internationaal georiënteerde bedrijven, vooral in de brede logistieke sector, steeds grotere oppervlakten zoeken voor hun bedrijvigheid (XXL bedrijven). In 2018 zijn we gestart met de analyse om de kwantitatieve en kwalitatieve behoefte voor dit type bedrijven in kaart te brengen. Wij willen in 2019 het onderzoek voor de planvorming vervolgen. Binnen de regionale programmeringsafspraken is Hessenpoort aangewezen als vestigingslocatie voor grootschalige bedrijvigheid.
• Naast de grootschalige kavels, biedt Hessenpoort ook ruimte voor  kleinschaliger kavels. We onderzoeken  de marktbehoefte in dit segment en willen in 2019 de planvoorbereiding voor de uitbreiding van Hessenpoort Zuid starten in zuidelijke richting naar de N340.Het  aanbod voor dit segment- en nog kleinschaliger – brengen we ook nadrukkelijk in regionaal verband in. Met name in afstemming met het Bedrijvenpark H2O ten zuiden van Zwolle aan de A28 bij Hattemerbroek.

Afstemming van werklocaties binnen de regio
De regionale samenwerking zal in 2019 verder geïntensiveerd worden. Economische groei en behoefte aan bedrijventerrein stopt niet bij de gemeentegrens. In 2019 zullen we vervolgstappen zetten om de beleidskaders regionaal af te stemmen, zodat nieuwe bedrijfsontwikkelingen niet worden belemmerd door lokaal beleid.  

Continueren samenwerking in Port of Zwolle
In deze fase wordt ook de dekking van de exploitatie vormgegeven, waarbij de keuze moet worden gemaakt voor een structurele financieringsvorm. In lijn met de samenwerkingsovereenkomst van Port of Zwolle wordt nadrukkelijk toegewerkt naar verbreding van de havenfocus naar  de gehele logistieke keten en aansluiting op de Human Capitalagenda. Deze lijn komt overeen met die van Port of Twente en Port of Deventer. Met name voor (inter)nationale lobby en marketing is er hechte samenwerking op provinciaal niveau: Ports of Logistics Overijssel (POLO). In 2018 is gestart met een verkennend onderzoek naar de mogelijkheden van een regionale spoorterminal. Na deze verkenning zal in 2019 verdiepend onderzoek worden gedaan naar de businesscase en de operationeel technische en ruimtelijke aspecten om een spoorterminal te realiseren.  Als onderdeel van de Begroting 2019, wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 26, onderwerp bijdrage Port of Zwolle. De toelichting op dit bestedingsvoorstel vindt u hier.

Realisatie tijdelijke parkeervoorziening vrachtwagens
Uit onderzoek (BCI, juli 2018) naar een oplossing voor parkerende vrachtwagens in de openbare ruimte (met name Voorst) is het advies om voor de korte termijn een tijdelijke parkeervoorziening in te richten (zo mogelijk in samenwerking met Scania), en voor de langere termijn een structurele parkeervoorziening aan de zuidkant van de stad (Voorst of nabij kruising A50/A28) te onderzoeken. Voor de korte termijnoplossing wordt gedacht aan de tijdelijke inrichting van het voormalige ROVA terrein. Voor de functie van vrachtwagenparkeren zullen enkele sanitaire basisvoorzieningen moeten worden aangebracht. Als onderdeel van de Begroting 2019, wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 28, onderwerp Parkeren vrachtauto's in de openbare ruimte. De toelichting op dit bestedingsvoorstel vindt u hier.

Veel van de activiteiten zijn te kenschetsen als voortgaande activiteiten die komende jaren ook zullen doorlopen. Alles gericht op het verbeteren van het vestigingsklimaat voor ondernemers.

Naar aanleiding van de peiling MKB vriendelijkste gemeente zijn we samen met partners in de stad, maar ook intern binnen de gemeente, aan de slag gegaan met het opstellen van een plan van aanpak gericht op de versterking van het ondernemersklimaat voor MKB . Dit zal als basis dienen  voor de verdere uitvoering de komende jaren.

Zwolle speelt een belangrijke rol in de economische ontwikkeling van de stad en de regio. Dit wordt de laatste twee jaar mede bevestigd door de aanhoudende vraag en interesse voor de (uitgifte van) kavels op bedrijventerrein Hessenpoort.  Als onderdeel van het opstellen van deel 1 en deel 2 van de Omgevingsvisie is onder andere onderzocht wat de strategische economische opgave is voor de stad en de regio. Om de vraag in de verdere toekomst naar grootschalige bedrijvigheid te kunnen blijven faciliteren, is in het kader van de ontwikkeling van Omgevingsvisie gestart met een variantenstudie naar de mogelijkheden voor uitbreiding van Hessenpoort. Hiervoor is zowel economisch als ruimtelijke onderzoek uitgevoerd. Op basis daarvan moet vervolgonderzoek plaatsvinden. In 2019 is hiervoor een Plan van Aanpak opgesteld.

De samenwerking in Regio Zwolle verband was in 2019 ook betekenisvol voor de economie. Daar waar het meerwaarde heeft wisselen we uit, stemmen we af of werken we samen met andere gemeenten, provincies, onderwijsinstellingen, ondernemers en andere organisaties in de regio. De Economic Board Regio Zwolle is daar jarenlang reeds een goed platform voor met een gezamenlijke economische agenda voor de Regio Zwolle (2018 – 2022).

Medio 2019 heeft er in Regioverband een actualisatie van de programmeringsafspraken voor bedrijventerreinen plaatsgevonden. Gebaseerd op een  vraagraming, voor de periode 2019 – 2030.

De afstemming tussen bedrijvenpark H20 en Hessenpoort is in 2019 geïntensiveerd. Ook is er een start gemaakt met een onderzoek naar eventuele deelname van Zwolle in dit bedrijventerrein.                              

De lasten zijn €39.341 lager onder andere doordat al wel een verplichting is aangegaan voor een onderzoek Delloitte maar de kosten van €30.240 hiervoor pas in 2020 zullen worden betaald. De baten zijn €1.550 hoger. De toevoeging aan de reserves is €30.240 hoger omdat de overlopende verplichting is gestort in de reserve nutvw-fysiek. Per saldo ontstaat een voordelig saldo van €10.651.

Inzet op de topwerklocaties
Eén van de  strategische opgave betreft de zogenaamde Topwerklocaties. Topwerklocaties zijn hoogwaardige technologische broedplaatsen met een scherp innovatief profiel en grote aantrekkingskracht en uitstraling. Deze hoogwaardige technologische broedplaatsen kunnen succesvol zijn door op een fysieke locatie de focus te hebben op R&D en/of kennisintensieve activiteiten, in aanwezigheid van manifeste kennisdragers en met een actieve open innovatie. Een potentieel succes is mede afhankelijk van een aantal succesfactoren en condities. In de Visie en het programmaplan Topwerklocaties is dit uitgewerkt. Binnen het programma Topwerklocaties zetten we in op locaties die (in potentie) een hoge mate van aantrekkingskracht hebben voor nieuwe bedrijvigheid en een hoge mate van samenwerking hebben in multiple-helix verband (onderzoeksinstellingen, onderwijs, overheid, en ondernemers). De huidige topwerklocaties zijn Polymer Science Park (PSP), Health Innovation Park (HIP), Enexis en Climate Campus (CC). Er ligt een sterke relatie tussen de Topwerklocaties en de Human Capital Agenda omdat de dynamiek van topwerklocaties aantrekkelijk is voor de hoog opgeleide professional én kansen biedt voor sociaal ondernemerschap (social enterprises). Ook ligt er een relatie met thema starters en startende ondernemingen, die een voedingsbodem vormen voor de topwerklocaties. Centrumgemeente Zwolle neemt haar regionale voortrekkersrol en verkent hoe de  topwerklocaties kunnen excelleren zodat ze het boegbeeld kunnen worden van de Regio Zwolle. Voor 2019 zijn hier reeds middelen voor beschikbaar gesteld.

Continuering inzet op Human Capital
Het inzetten op menselijk kapitaal is ook één van de  strategische opgave van de gemeente en een belangrijk onderdeel van het nieuwe coalitieakkoord. Zowel vanuit de vraagkant van bedrijven als de aanbodkant van mensen. Op dit moment kunnen bedrijven steeds moeilijker hun vacatures vervullen. Aan de andere kant zijn er nog steeds mensen die aan de kant staan. Het gaat dus om beschikbaarheid, wendbaarheid en inclusiviteit. Het is bij uitstek een onderwerp dat regionaal wordt opgepakt. In 2019 zetten we in op de uitwerking van een investeringsagenda Human Capital als onderdeel van de aanvraag voor de Regio Envelop ‘Regio Zwolle - Investeren in mensen’. Met de Regiodeals maakt het Kabinet Rutte III werk van nieuwe samenwerkingsarrangementen en gezamenlijke investeringsagenda’s. De Regio Envelop is een investeringsenvelop ondergebracht bij het ministerie van LNV waarmee het kabinet deals kan maken op investeringsagenda van de regio’s. De ontwikkeling van de aanvraag en het bijbehorende traject staan onder regie van de Tafel van de Regio Zwolle, een netwerk bestaande uit: Regio Zwolle, Economic Board of Zwolle, Zwolse8, Arbeidsmarktregio Zwolle en het Werkbedrijf Regio Zwolle. Van alle gemeenten wordt, gerelateerd aan het aantal inwoners een financiële inspanning verwacht, uitgesplitst over de looptijd van het project. Het belang van de Human Capital Agenda vraagt een meerjarige investering. De Zwolse investering (meerjarig incidenteel € 1 mln)  kan –samen met de investeringen van de andere gemeenten- verveelvoudigd worden door provincie, het Rijk en de markt. Voor 2019 zijn hier reeds middelen voor beschikbaar gesteld.

Kantorenmarkt,  transformatie kantoren naar woningen
Uit de jaarlijkse kantoorrapportage wordt duidelijk  dat de leegstand van kantoren nog aanzienlijk is (net als in veel andere steden). Om de leegstand terug te dringen willen we de transformatie van kantoren naar woningen verder doorzetten. Vanuit de markt is hier ook veel vraag naar. Zowel vanuit de vastgoedeigenaren alsmede de ‘young urban professionals’ die graag in de stad willen wonen en werken. Er lijken op dit moment meer plannen/wensen vanuit de markt te zijn dan wat vanuit de gewenste opbouw van het woningbouwprogramma wenselijk is. Bij eventuele aanvragen willen we dan ook zwaar inzetten en mee laten wegen in hoeverre de plannen van ontwikkelaars in combinatie met de gewenste locatie voor onze verstedelijkingsopgave rekening houden met en voldoen aan de voorwaarden van klimaatadaptief, gebruik maken van circulaire bouw/stromen en energieopwekkende maatregelen. Hiermee wordt een duidelijke relatie gelegd met de duurzame ontwikkeling van de stad, een prominent thema uit het coalitieakkoord. Daarnaast  worden op de kantorenmarkt de volgende dilemma’s voor de toekomst voorzien die de nader onderzoek vragen. In 2019 willen we onderzoeken:

• hoe de gemeente Zwolle wil omgaan met kansloze kantoren indien de eigenaar de vereiste  energielabel C norm niet haalt in 2023.
• welke impact op het parkeren en de bereikbaarheid is te verwachten bij verder herstel op de Zwolse kantorenmarkt.
• welk kantorenbeleid de gemeente Zwolle wil gaan voeren bij vraag naar nieuwe, duurzame en gezondere kantoren op de strategische locaties in de stad.

Bijdrage Port of Zwolle
De inrichting van Port of Zwolle, het gezamenlijk havenbedrijf van Zwolle, Kampen en Meppel, vindt fasegewijs plaats. In 2018 is het implementatieproces gestart om gemeentelijke taken vanuit de drie gemeenten naar het havenbedrijf over te hevelen. Als onderdeel van de Begroting 2019, wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 26, onderwerp Bijdrage Port of Zwolle. De toelichting op dit bestedingsvoorstel vindt u hier.

Samenwerking Economie Regio                                  
De gemeente Zwolle verzorgt het penvoerderschap van de Regio. Met ingang van 2016 is de bijdrage per inwoner voor de deelnemende  gemeenten van de Regio verhoogd en het werkplan economie Regio geïntensiveerd.                                           

Economische ontwikkeling Logistiek                                          
Er wordt uitvoering gegeven aan de logistieke visie vanuit een meerjarig werkbudget waaraan de ZKN-gemeenten evenredig bijdragen. Dit werkbudget dient als muliplier voor subsidies en het  organiseren van netwerkbijeenkomsten.                                                              

Duurzame Versterking Voorst                                                                                     
Dit project zal in 2018 worden afgerond. Er moeten nog een paar maatregelen worden uitgevoerd onder andere werkzaamheden bij de Punterweg. Er wordt zoveel mogelijk werk met werk gemaakt door aan te sluiten op de planningen van andere projecten. In 2019 zal de definitieve afrekening met de provincie plaats vinden.         

Gemeentelijke grondexploïtaties
Onder dit doel zijn de diverse grondexploïtatie-projecten opgenomen die bijdragen aan de realisatie van een toekomstbestendig vestigingsklimaat voor bedrijven: Marslanden-Zuid, Hessenpoort, en Wipstrikkerallee. Het projectoverzicht geeft inzicht in de totale investeringskosten  gebaseerd op de MPV 2018. Binnen doel 6.1.5 wordt het totale resultaat van ons grondbeleid in relatie tot de voorziening en reserve Vastgoed verantwoord. Voor verdere onderbouwing van de afzonderlijke grondexploïtaties wordt verwezen naar de MPV 2018.

Inzet op topwerklocaties
De kredieten voor de TopInnovatieCentra bestaan hoofdzakelijk uit gemaakte uren ter ondersteuning van deze centra en de verstrekte subsidies en onderzoeksopdrachten. Er zijn subsidies verstrekt aan het Polymer Science Park (PSP) en het Health Innovation Park (HIP). Bij het PSP zien we dat deze stichting steeds verder op eigen benen weet  te staan en minder afhankelijk is van overheidssteun. Het aantal leden is gegroeid en het aantal bezoekers van de evenementen ook. Voor de campus ontwikkeling hebben we een onderzoek gestart samen met TwynstraGudde hoe de governance eruit zal komen te zien. Hiervoor is een deel van de kosten door de gemeente betaald.
Het HIP heeft een subsidie ontvangen ter ondersteuning vanuit de 2e lijn. Voor zowel het PSP als het HIP is een overzichtelijk eindejaarspublicatie beschikbaar gekomen. Deze is te vinden via de volgende link: https://www.kennispoortregiozwolle.nl/eindejaarspublicatie/

De Enexis-locatie is vooral ondersteund met ambtelijke inzet. Hierbij is vooral gekeken hoe het terrein verder te ontwikkelen tot een echte campus-locatie. Met het toevoegen van het lectoraat Energietransitie en Lab038 is hier een eerste mooie stap gemaakt. Nu zal er ook gekeken worden naar de eventuele gevolgen voor bestemmingsplannen.

Continuering inzet op Human Capital
Vanuit de Human Capital Agenda wordt gewerkt aan de aansluiting tussen beroepsonderwijs (instellingen en programma’s), bedrijfsleven en sociale partners. Actuele arbeidsmarktontwikkelingen worden daar nader geduid en besproken. Dit wordt sectoraal vanuit sectortafels opgepakt. Het onderwijs is daarbij een van de sectortafels en kent een eigen aanpak op arbeidsmarktknelpunten. Via het ontwikkelfonds (het grootste deel van het budget) stimuleert het programma een leven lang ontwikkelen. Daarbij onderscheiden we nu twee routes: een route waarbij individuele werkgevers voor hun werknemers subsidie kunnen aanvragen teneinde ze stimuleren in hun ontwikkeling en een samenwerkingsroute waarbij een actieagenda vanuit de sectortafels met daarin projecten opgenomen die een veel grotere groep bereiken qua stimulering tot een leven lang ontwikkelen.
In 2019 is voornamelijk ingezet op de ontwikkeling van het programma waarbij de focus lag op zichtbaarheid en bereik van het programma en de mogelijkheden bij partners en werkgevers in de Regio Zwolle. Daarnaast is ingezet op het ontwikkelen van de verordeningen ten aanzien van de twee gekozen routes voor het stimuleren van een leven lang ontwikkelen van medewerkers en in Regio Zwolle.

In 2019 is de aanvraag voor de Regiodeal ingediend. Recent is duidelijk geworden dat deze gehonoreerd is
Uitwerking vindt plaats in 2020 langs de vier actielijnen van het programma zijn:  1)Duurzaam groeien en circulair ondernemen van MKB, 2) Toekomstbestendig maken arbeidsmarkt, 3) Schaalsprong stad en land in balans en 4) Experimenteren met klimaatverandering

Kantorenmarkt, transformatie kantoren naar woningen
De vraag naar kantoorruimte in Zwolle is sterker toegenomen dan verwacht. Mede hierdoor is er nauwelijks (kwalitatief) aanbod op de juiste locaties in de stad voor nieuwe bedrijfsvestiging (extra werkgelegenheid). Tegelijkertijd wordt de vraag naar woningen in Zwolle groter en verhoogt daarmee de druk op transformatie. In 2019 is een onderzoek gestart naar dit dilemma. In het eerste kwartaal van 2020 zal dit onderzoek klaar zijn
De vraag over kantoren die de vereiste energielabel C voor 2023 nog niet hebben gehaald staat vooralsnog open. Omdat het nog drie jaar duurt voordat aan deze wettelijke bepaling moet worden voldaan is er nog veel onzekerheid over de opstelling van de eigenaren en eventuele handhaving door de overheid. Zodra de Rijksoverheid hier meer duidelijk over geeft kan de gemeente Zwolle beleid op maken. Het is nog niet bekend wanneer die duidelijkheid er komt

Bijdrage Port of Zwolle
De coöperatie Port of Zwolle, het gezamenlijk havenbedrijf van de gemeenten Zwolle, Kampen en Meppel, is in 2016 opgericht. Conform raadsbesluit vindt de inrichting van de bedrijfsvoering fasegewijs plaats. In de eerste periode vanaf de oprichting in 2016 heeft Port of Zwolle veel geïnvesteerd in marketing en promotie activiteiten. Het resultaat is dat de regio Zwolle als haven- en logistieke regio nu echt op de kaart staat. Ook heeft het havenbedrijf daadwerkelijk gezorgd voor nieuwe bedrijvigheid in de regio, de op- en overslag is gegroeid en naast de bijdragen van de drie gemeenten heeft de Port of Zwolle een Europese subsidie weten te verwerven waardoor de mogelijkheden van het havenbedrijf toenemen. Sinds 2018 wordt gewerkt aan het vormgeven van de exploitatievorm. De definitieve vorm is nog in ontwikkeling en vraag om zorgvuldige afweging binnen de partnerorganisaties.

Samenwerking Economie Regio   
Het krediet betreft de Zwolse financiële bijdrage per inwoner aan de regiosamenwerking                            

Economische ontwikkeling Logistiek
Medio 2019 is er groen licht gekomen voor de verbreding van de sluis in de afsluitdijk bij Kornwerderzand.  Hierdoor zullen grotere vrachtschepen in de regionale havens kunnen komen. Het resterende krediet  betreft het regelen van de cofinanciering (van Zwolle) van de aanpak van het sluizencomplex Kornwerderzand.

Duurzame Versterking Voorst  
Project is in 2019 succesvol afgerond .De volgende zaken zijn gerealiseerd

• doorvoeren maatregelen in zonemodel en het opstellen van een zonebeheersplan voor Voorst
• het uitvoeren van de herinrichting van de openbare ruimte voor de deelgebieden A,B,C en D
• het herinrichten van de Russenweg en Rieteweg
• het verbeteren van de oriëntatie en herkenbaarheid van Voorst
• het stimuleren van de beeldkwaliteit op private kavels;minimaal 15 investeringen door ondernemers
• het aanjagen en begeleiden van de herontwikkeling oeverzone Voorst A
• van de ruim 10 hectare in dit deelgebied is voor 2015 minimaal 5 ha herontwikkeld

Gemeentelijke grondexploitaties
Onder dit doel zijn de diverse grondexploitatie-projecten opgenomen die bijdragen aan de realisatie van een toekomstbestendig vestigingsklimaat voor bedrijven. Binnen doel 6.1.5 wordt het totale resultaat van ons grondbeleid in relatie tot de voorziening en reserve Vastgoed verantwoord. Voor verdere onderbouwing van de afzonderlijke grondexploitaties wordt verwezen naar de MPV 2019.

Duurzame versterking Voorst

Samenwerking Economie Regio

Economische ontwikkeling Logistiek

Topinnovatiecentra

Human Capital

Human Capital 2019-2023

Digitale dvl.ondernemers

Stimulering Zwolse economie

Kantorenmarkt economie

Port of Zwolle

Voortvarende economie

Gemeentelijke grondexploitaties Economie:

* Hessenpoort

* Marslanden Zuid

* Wipstrikkerallee (niet commercieel)

In 2019 zijn een aantal projecten gereed gekomen en financieel afgerond.

Duurzame Versterking Voorst  
Het project is afgerond en er is een restantbudget van €6.940 vrijgevallen in het kader van de projectdoorlichting ten gunste van programma 10.

Samenwerking Economie Regio Zwolle
Zwolle is gastheer-gemeente voor Regio Zwolle. Zoals bij de Berap 2019-1/2 is gemeld, is in 2019 de administratie van Regio Zwolle opnieuw ingericht en opgenomen onder de Baten en Lasten van programma 8. Het project onder programma 5 is afgesloten.

Kantorenmarkt
In het 1e kwartaal 2020 wordt het marktonderzoek afgerond dat in 2019 is uitgevoerd. Hierna zal het project worden afgesloten. In verband met extra inkomsten is nog een bedrag beschikbaar in de reserve nutvw van €20.832 dat in 2020 in het kader van de projectdoorlichting zal vrijvallen ten gunste van programma 10.

Marslanden-Zuid
Voor deze grondexploitatie zijn nog een paar kleine kosten gemaakt in 2020 waarna deze is afgerond. Op het restantkrediet per eind 2019 is een klein nadelig saldo te zien. Dit wordt veroorzaakt doordat in 2019 een winstafdracht in verband met afronding heeft plaatsgevonden van € 52.851.