Doel 7.3.1 Zwolle zonder afval; uit het afval van vandaag ontstaan de grondstoffen van morgen

Activiteiten afvalpreventie en hergebruik grondstoffen

• Verdere uitvoering van het Grondstoffenplan. Het brede maatregelenpakket loopt langs drie sporen:
  • Spoor A: Faciliteren. Extra voorzieningen treffen, zodat iedereen de mogelijkheid heeft afval en grondstoffen goed en makkelijk te scheiden. Activiteiten in het faciliterende spoor zijn erop gericht om afval voorkomen en goed scheiden voor de inwoners eenvoudiger te maken. We zetten in op een betrouwbare dienstverlening en goede en slimme voorzieningen die passen bij de stad. De activiteiten in dit spoor betreffen vooral de gescheiden inzameling in de hoogbouw en decentrale brengvoorzieningen.
  • Spoor B: motiveren.  Via dit spoor worden inwoners via gerichte communicatie en informatieverstrekking gestimuleerd afval te voorkomen en/of beter afval en grondstoffen te scheiden. We mikken met onze communicatie-aanpak op een bewuster aankoop-, scheidings- en afdankgedrag van de Zwolse inwoners.
  • Spoor C: Belonen. Met het beloningspoor wordt een financiële prikkel in het grondstoffenbeleid geïntroduceerd. Deze is nodig om de 100 kg restafval te halen.
• In 2019 ligt het accent op spoor "faciliteren" met de uitrol van voorzieningen voor de hoogbouw om zodoende ook daar bewust afval en grondstoffen te scheiden, activiteiten gericht op bewustwording en op de voorbereiding van de implementatie van een stadsbrede invoering van het spoor " financieel belonen". Omdat de uit- en inbreiding van de stad veel capaciteit vraagt ten aanzien van het faciliteren van de hoogbouw en de uitrol van het spoor faciliteren daardoor stagneert, intensiveren we de inzet in 2019 van zowel de gemeente als Rova op dit punt.  
• Landelijke beïnvloeding van sluiten grondstofketens. Dit gaat verder dan de formele verantwoordelijkheid van de gemeente. Samen met Rova, VNG en NVRD proberen we dit ook op bovenlokaal niveau te bevorderen.
• Samenwerking met Apeldoorn en Deventer. In 2019 continueren we de samenwerking met Apeldoorn en Deventer op het gebied van afval/grondstoffen.
• Decentrale brengvoorzieningen. In 2019 zullen voor het eerste volledige jaar de mobiele decentrale brengvoorzieningen in de wijken operationeel zijn. De eerste ervaringen worden geëvalueerd en waar nodig wordt de aanpak aangepast.
• Participatie in het proefproject lokaal hergebruik harde plastics in het kader van Circulaire Economie, in samenwerking met PSP, Rova en Natuur en Milieu Overijssel.
• Ja-ja sticker. Vanwege de juridische procedures in Amsterdam en de prioriteit die we stellen bij het uitvoeren van het spoor faciliteren wachten we de ontwikkelingen af voordat we overgaan tot implementatie.
• We continueren de subsidie voor Stichting Kringloop Zwolle en de samenwerking met partners als Gift City en de repair café's.

Financiële sturing kosten en afvalstoffenheffing
Een aantal ontwikkelingen leidt tot onzekerheden en financiële risico’s voor korte en lange termijn:

• Het Rijk heeft in de Rijksbegroting 2019 opgenomen dat de verbrandingsbelasting voor restafval meer dan wordt verdubbeld. Omdat Zwolle tot en met 2018 geen verbrandingsbelasting betaalde,  betekent dat met de huidige hoeveelheid restafval een kostenverhoging van bijna 5%.
• De vergoedingen uit het landelijke Afvalfonds voor de inzameling en verwerking van PMD staan onder druk. Met de herijking van het landelijke convenant bestaat de kans dat de vergoeding verder onder druk komt te staan.
• De prijs van oud papier, een belangrijkste secundaire inkomstenbron, staat onder druk.  
• De kosten van kwijtschelding zijn de afgelopen jaren sterk gestegen. Deze kosten worden doorbelast in de heffing.
• De tuinzak wordt steeds populairder, met een verwachte groei van 100% in 2018. Aan de ene kant laat dat zien dat de dienstverlening wordt gewaardeerd, aan de andere kant zijn er veel half volle tuinzakken en nemen de kosten sterk toe.

De bovenstaande ontwikkelingen leiden tot een stijging van de kosten waardoor de reserve onder druk staat. Door de hoeveelheid restafval sterk te verminderen kunnen veel kosten worden bespaard. Gezien de ervaringen elders in her land zal vooral de implementatie van Spoor C " financieel belonen" veel effect hebben. Hiervoor leggen we eind 2018 / begin 2019 een voorstel voor.
Vanwege het te verwachten positieve financiële effect van het spoor Belonen verhogen we de afvalstoffenheffing in 2019 alleen met de inflatiecorrectie van 2,7%. Als het spoor Belonen onvoldoende effect heeft, dan is in later jaren een verhoging van de heffing boven het inflatieniveau nodig.

Activiteiten afvalpreventie en hergebruik grondstoffen

• In 2019 zijn de wijken Aa-landen, Zwolle Zuid en het grootste deel van de Wipstrik gefaciliteerd.
• De decentrale brengvoorziening is gerealiseerd en een succes. Naast een plek om grondstoffen in te leveren, blijkt de Grondstoffen-InleverPunt Wagen  ook heel waardevol om zichtbaar te zijn in de wijken en informatie te verstrekken over afvalpreventie en afvalscheiding.
• Via de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben we ons ingezet op het aanscherpen van landelijk beleid om afval te voorkomen. Op landelijk  niveau heeft dat geleid tot de voorbereiding van wetgeving om te komen tot statiegeld op kleine kunststof flesjes. Daarnaast zijn nieuwe afspraken gemaakt met het bedrijfsleven over de inzameling en recycling van kunststof verpakkingen. De afspraken zorgen ook voor meer duidelijkheid voor inwoners over wat in het plastic verpakkingen, metalen verpakkingen (blik) en drankpakken (PMD) thuishoort: al het plastic, niet alleen verpakkingen mogen straks in de plastic verpakkingen, metalen verpakkingen (blik) en drankpakken (PMD)-container. Op Europees niveau zijn er afspraken gemaakt over het komen tot 100% recyclebare kunststof verpakkingen. Een deel van het PMD is nu nog moeilijk of niet recyclebaar omdat bijvoorbeeld verschillende soorten kunststof worden gecombineerd in één verpakking.
• Er is nog geen Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)-richtlijn voor de invoering van de Ja-ja-sticker.

Financiële sturing kosten en afvalstoffenheffing
De financiële situatie blijft zorgelijk. In 2019 is ruim € 1,5 miljoen onttrokken aan de Voorziening Afval om de exploitatie rond te krijgen.  De nieuwe ketenafspraken over plastic verpakkingen, metalen verpakkingen (blik) en drankpakken (PMD) zorgen vanaf 2020 voor een verlaging van de risico's, maar voor de langere termijn is met de Afvalstoffenbelasting en de stijgende verbrandingstarieven een forse afname van de hoeveelheid restafval nodig om een gematigde tariefstijging vast te houden.  In 2020 komen we met voorstellen, conform de toezegging bij de begrotingsbehandeling 2020.

De lasten zijn € 104.190 hoger en de baten zijn eveneens € 104.190 hoger. Omdat voor afval altijd een sluitende exploitatie wordt beoogd, wordt het resultaat verrekend met de egalisatievoorziening afval.  Het saldo is daarmee 0.

De hogere lasten van € 104.190 worden veroorzaakt door een hoger aantal kwijtscheldingen afval van in totaal € 139.000. Daarnaast is er een nadeel op afvalprojecten van € 40.000 dat wordt veroorzaakt door hogere kosten bij het faciliteren van hoogbouw dan verwacht (in 2018 werd op dit onderdeel een voordeel behaald omdat nog niet alles was gerealiseerd). Daar tegenover staan ook diverse voordelen op de kosten, bijvoorbeeld voor het  ophalen van oud papier (€ 30.000).
Aan de batenkant zijn er beduidend meer inkomsten voor de afvalstoffenheffing (€ 295.000). Daarnaast is er een lagere opbrengst van oud papier door een lager aantal tonnage en een lagere opbrengstprijs voor oud papier (€ 60.000). De opbrengst voor PMD valt beduidend lager uit door lagere vergoedingen van het Afvalfonds en hogere kosten om PMD achteraf goed te scheiden om aan te kunnen bieden aan de verpakkingsindustrie.

Per saldo komt de rekening dicht bij de begroting en is een zeer beperkt bedrag van € 7.000 meer onttrokken aan de egalisatie voorziening afval.

Dit doel bevat in de Begroting 2019 geen projecten waarover gerapporteerd wordt.

Niet van toepassing

Dit doel bevat in de begroting 2019 en rekening 2019 geen kredieten.