Doel 6.4.4 We versterken onze positie op het gebied van klimaatadaptatie en dragen daarmee bij aan een leefbare en economisch krachtige delta

In Zwolle hebben we de ambitie vastgesteld dat we uiterlijk in 2050 klimaatbestendig willen zijn om te zorgen dat de stad en ommeland in de toekomst veilig zijn voor hoogwater in de rivieren en weteringen en extremen ten aanzien van wateroverlast, droogte en hitte. Dat betekent dat Zwolle in 2050 klimaatbestendig ingericht moet zijn. De gemeente Zwolle heeft samen met haar partners in de IJssel-Vechtdelta regio de afgelopen jaren grote stappen gezet met visievorming en uitvoering van klimaatadaptatie. De projecten die zijn opgepakt doorlopen alle schaalniveaus. Er zijn netwerk initiatieven gestart zoals KAS (Klimaatactieve stad) en CATCH (Water sensitive Cities: the Answer To CHallenges of extreme weather events) en in 2017 is de Climate Campus opgericht. Daarnaast zijn uitdagende projecten uitgevoerd zoals de waterkerende geluidswal van Stadshagen. Zwolle mag zich dan ook met recht een koploper noemen in de Nederlandse (en internationale) aanpak van waterveiligheid en ruimtelijke adaptatie.

Toch is er ook behoefte aan een meer overkoepelende aanpak voor klimaatadaptatie in en om de stad. Een aanpak of strategie die het handelen op een structureel hoger niveau weet te tillen zodat de door Zwolle onderschreven landelijke doelstelling van 2020 wordt gehaald: het klimaatadaptief handelen is dan ‘de nieuwe normaal.’ Een dergelijke overkoepelende aanpak zal dus moeten doordringen in de genen van alle stakeholders die samen een stad vormen. Geen makkelijke opgave die met regels, procedures en kennis van de grond komt. Maar een sensitieve opgave die het eigenaarschap versterkt en een grote diversiteit aan gereedschap geeft  waarmee mensen aan de slag kunnen.

Concreet betekent dit dat wordt inzet op 3 pijlers:

• Klimaatadaptief handelen is de nieuwe moraal. Klimaatadaptief handelen moet de normaalste zaak van de wereld worden. We werken aan bewustwording en een nieuw handelingsperspectief bij de gemeentelijke organisatie zelf, bij maatschappelijke partners en bij de bewoners van Zwolle. De gemeente ontwikkelt in 2018 een Zwolse Adaptatie Strategie (ZAS),  om klimaatadaptatie in dialoog met stakeholders uit te voeren en in 2050 klimaatbestendig ingericht te zijn.
• Zwolle de koploperpositie op het gebied van klimaatadaptieve steden verstevigt en de econische kansen verzilvert die klimaatbestendig ontwikkeling biedt. Zwolle neemt gericht deel aan nationale en internationale netwerken voor kennisdeling en innovatie op het gebied van klimaatadaptieve midsize deltasteden. De Climate Campus gaat fungeren als aanjager van de klimaatactieve stad, met Zwolle als ‘demo Delta’. Vanuit de ambities van innovatiemotor en talentontwikkelaar is Climate Campus aangemerkt als topwerklocatie, als motor van nieuwe economie. Ook via het Hanzenetwerk willen we klimaatadaptatie en economie versterken, in navolging van de Charter of Kampen, dat in 2017 tijdens de internationale Hanzedagen in Kampen is getekend.
• Uitvoering in fysieke projecten. De stad ontwikkelt zich in hoog tempo. Klimaatadaptie moet aan de voorkant meegenomen worden in projecten. Achteraf aanpassen is inefficiënt. We spreken initiatiefnemers aan op hun verantwoordelijkheid en nemen deze als gemeente zelf ook. In de uitvoering zoeken we combinaties met energietransitie, circulaire economie en verbetering van de groenstructuur. Al doende willen we leren en tot steeds slimmere oplossingen komen. Werkend leren.

• Klimaatadaptief handelen is nieuwe normaal: in de organisatie wordt het belang van klimaatadaptatie steeds meer gezien.
• In de stad zelf worden er inmiddels op diverse plekken afspraken gemaakt met partners. Dit zijn onder andere afspraken binnen projecten als bijvoorbeeld de Zwartewaterzone, maar ook afspraken met partijen als de woningbouwcorporaties. Ook hier geldt dat dit nog verder moet groeien.
• Koploper op gebied van klimaatadaptatie: de afgelopen jaren heeft Zwolle veel gedaan om meer te laten zien wat (de regio) Zwolle op gebied van klimaatadaptatie doet. Inmiddels wordt dit landelijk gezien. Ook internationaal werken we met een aantal partijen samen. Zo is er een samenwerking met Wroclaw en Breda en zijn we via Deltares aangehaakt bij de aanvraag voor de subsidie van Horizon 2020 project met onder andere Lissabon. De kern van deze call is de relatie tussen groenblauw en waterkwaliteit, hergebruik, gezondheid en nature based solutions.
• Voor het verzilveren van economische kansen is gezamenlijk met de Spoorzone, het Innovatiekwartier een onderzoek gestart.
• Uitvoering fysieke projecten: op dit moment lukt het om klimaatadaptatie in een deel van de projecten goed te meenemen, zoals in de Tippe. Tegelijkertijd zijn er ook andere opgaven die we integraal in  projecten mee willen wegen, zoals energie en circulariteit.  Door komende tijd een gezamenlijke toets te ontwikkelen voor zowel klimaatadaptatie, energietransitie en circulaire economie (KEC) kan straks een goede afweging per project gemaakt worden, waar de nadruk op ligt en welke financiële inspanning hiervoor gerechtvaardigd zijn.

We versterken onze positie op het gebied van klimaatadaptatie en dragen daarmee bij aan een leefbare en economisch krachtige delta, zodanig dat:

• Zwolle met ingang van 2020 structureel klimaatadaptief handelt en de kansen die zich nú voordoen worden benut.
• Klimaatadaptief handelen de normaalste zaak van de wereld wordt:
  • Klimaatadaptatie de nieuwe normaal voor de gemeentelijke organisatie is (2019);
  • Klimaatadaptatie de nieuwe normaal voor andere overheden, woningbouwverenigingen, maatschappelijke organisaties en ontwikkelaars is (op termijn);
  • In tenminste drie wijken bewoners plannen hebben uitgevoerd voor klimaatadaptatie en in tenminste drie andere wijken plannen worden gemaakt (medio 2020).
• De koploperpositie van Zwolle op het gebied van klimaatadaptieve steden verstevigt en Zwolle de economische kansen verzilvert die klimaatbestendig ontwikkeling biedt:
  • Climate Campus een zelfstandige organisatie is, gefinancierd door leden en overheden. Op dit moment is de Stichting opgericht, echter om alles draaiend te krijgen zal vanuit de overheid de komende jaren nog extra inspanning nodig zijn;
  • Kennis: De kennisinfrastructuur is gevestigd (2019);
  • Economische kansen: de basis voor de topwerklocatie is gevestigd (2019).
• Klimaatadaptatie wordt gerealiseerd in fysieke projecten:
  • Gemeentelijke projecten als Spoorzone, Stadshagen en Weezenlanden worden klimaatrobuust uitgevoerd (2019);
  • Klimaatcasco onderdeel is van de planvorming gemeente en waterschap (medio 2020);
  • In tenminste drie wijken bewoners plannen hebben uitgevoerd voor klimaatadaptatie en in tenminste drie andere wijken plannen worden gemaakt (medio 2020).
• Hiermee ook uitvoering wordt gegeven aan de doelen en actielijnen uit de wateragenda die in  2015 zijn vastgesteld.
• Hiermee ook wordt bijgedragen aan overige doelen:
  • een gezondere leefomgeving waarbij geen contact is met vuilwater (o.a. ziekteverwekkers) (zie doel 7.4.1)
  • De uitvoering duurzamer en efficiënter wordt, en de kosten voor beheer en onderhoud omlaag gaan  (zie doel 7.4.1).
  • water als leefomgevingskwaliteit wordt gezien en schoon water bijdraagt aan het vergroten van de biodiversiteit (zie doel 6.4.2)

Ed Anker